ŞAİR ABDİ KİMDİR?

Bütün araştırmalarımıza rağmen ABDİ´nin hayatı hakkında sözlü kaynaklardan pek fazla bilgi elde edemedik. Ne zaman doğduğunu ve nasıl yetiştiğini bilen yok gibi. Akrabaları, baba adının Emin olduğunu, Urfa´da doğduğunu ve tahsilini burada tamamladığını, asıl adının ise Seyyid Mustafa olduğunu söylüyorlar. Sözlü kaynaklarımızdan sayın Tahir GÜLLÜOĞLU, onun Süleyman Nazif´in babası Ali Paşa tarafından Urfa´ dan alınarak Haleb´e götürüldüğünü, orada valilik kaleminde ve vali vekilliğinde bulunduğunu belirtiyor. Başvurduğumuz diğer sözlü kaynaklar da bunu doğruladılar. Ancak burada bir yanlışlık olsa gerektir. Çünkü Süleyman Nazif´in babasının adı Ali Paşa değil, Sait Paşa´dır. Sait Paşa´nınsa bir müddet Mardin´de görev yaptığını, Urfa´ya yolculuğu esnasında uğrayarak bir kaç gün kaldığını biliyoruz. Aynı kişinin Halep valiliği de bilinmekte. Edindiğimiz kanaat odur ki bu konudaki bilgiler doğru, isim yanlıştır. 
ABDİ, Karahekim´lerden bir hanımla evlenmiş ve bu evlilikten Emin adında bir oğlu dünyaya gelmiştir. Emin Harbiye´den mezun olmuş, üsteğmen rütbesindeyken bir gezinti veya keşif sırasında attan düşerek vefat etmiştir. Bu ölüm ABDİ´ye çok dokunmuş, hafif bir felç geçirmiş, ölümüne kadar şifa bulmayacak olan bir titreme illetine tutulmuştur. 
1941´de ölen şairin´ mezarı Harrankapı Mezarlığı´ndadır. 
Sözlü kaynaklardan edindiğimiz bilgiler bu kadar. Ancak elimizde bu bilgilerin dışında bir yazılı kaynak var. Sayın Bedri Alpay´ın «Şanlıurfa, Şairleri» kitabı... 
Bu araştırmada eldeki bilgilerimize hiç uymayan kısımlar var. Ama bilgiler oldukça ayrıntılı ve ilginç olduğu için buraya aktarmakta fayda vardır. Buna göre: «ABDİ, 1857 yılında Urfa´da doğmuştur. Hacıabdizade Emin Efendi´nin oğludur. 1870 yılında Dabakhane Medresesi´ne girmiş, 1872´de burayı terkederek Rüşdiye´ye kaydol¬muştur. Bu okulu birincilikle bitirmiş, memuriyete başlamıştır. İlk görevi Urfa Tahrirat kalemi mübeyyizliğidir. Bu görevi dört yıl yapmış, terfien aynı kalemin müsevvidliğine atanmıştır. Bir aralık Hakkari Tahrirat müdürlüğü yapmış, Harran Tahrirat müdür vekilliğinde bulunmuş, son olarak Maraş İdare Meclisi baş katipliği görevini yerine getirmiştir. 1911´de oğlunun ölüm acısıyla emekli olarak Urfa´ya gelmiştir. Abdi Efendi bu arada 1887 yılında Hicaz´a da gitmiştir. 1893 ile 1894 yıllarında Halep Vilayet Gazetesi´ni idare etmiştir.) 
Sayın Bedri Alpay´ın verdiği bilgilerde bir yanlış ve bir eksik vardır. Yanlış, onun Hacıabdizadelerden olduğundadır. Zira ABDİ´nin ailesinin ancak kendisinden sonra bu adla anıldığını ve ailesinin o zamanlar Mollamusalar adıyla tanındığını biliyoruz. Eksik ise, Abdi´nin Halep´te ne münasebetle bulunduğudur. Biz daha evvel de izah ettiğimiz gibi bunun sebebini biliyoruz. Ancak, Bedri ALP A Y'n verdiği biyografide Halep adı geçmezken, verilen bilgilerin sonunda Halep´te bir gazete çıkarma işinden söz ediliyor. 
Onu tanıyanlar çok zeki olduğunu, iyi dama oynadığını, hep titrer durumda gördüklerini ifade ediyorlar. 

* Adil SARAÇ/Urfalı Şair Abdi. Hayatı, sanatı, eseri Dal Yayıncılık 1986/Urfa 

Bu güzel eseri (196 şiirden 40'ını) edebiyatımıza kazandırdığı için Adil SARAÇ Hocaya Teşekkür ederiz. 
Bekir URFALI

Urfalı Şair Abdi